Dünyamızda bulunan taşların kıymetli ve yarı kıymetli sayılabilmesi için bazı belli başlı kriterleri vardır. Bunlar kısaca dayanıklılık, güzellik ve nadirlik gibi ana başlıklar içerisinde toplayabiliriz.
Dayanıklılık: Sertlik, kırılganlık ve darbelere yada dış etkenlere dayanma gücü gibi özellik ile açıklanabilir.
Güzellik: Taşın temiz, şeffaf, çekici renkli ve işlenebilir boyutlarda ve özelliklerde olmasıdır.
Nadirlik: Bulunan objenin az rastlanabilir olmasıdır.
Bu başlıca bilinen kriterlerin dışında taşınabilirlik, kesilebilme, parlatılabilme, ışık yansıtma, ışık kırma, bünyesinde bulundurduğu elementler gibi unsurlar da değer belirlemede yardımcıdır.
Kıymetli taşları, yarı kıymetli taşlardan ayıran kesin bir hüküm olmamak ile beraber yüzyıllardan bu yana sürüp gelen geleneğe uyularak elmas, zümrüt, safir, ve yakut kıymetli taşlar kategorisinde, diğerleri de yarı kıymetli taşlar kategorisinde yer almaktadır.
Kıymetli ve yarı kıymetli taşlar oldukça yüksek sıcaklıklı magmadan silikatların kristalleşmesi ile metamorfizma, yani yüksek ısı ve basınç koşulları altında kristalleşme veya yeniden kristalleşmeyle, sulu çözeltilerden itibaren çökelmeyle, organik faaliyetlerle veya tüm bu etkenlerin çeşitli şekillerde birleşmesiyle oluşabilmektedir. Şu an bilinen 2.700 kadar mineral çeşidi vardır ve sadece 1000 den fazlası kıymet ve yarı kıymetli taş olarak kullanılmaktadır.
