Arsenik nedir?

Arsenik Nedir?

Arsenik, Dünyamızın yer kabuğunda homojen olmayan bir şekilde dağılmış ve doğal etmenlerle oluşan doğal bir kimyasal elementtir.

Çevremizdeki arsenik miktarı bölgelere ve yerlere göre değişiklik göstermektedir.

Arsenik, periyodik tabloda “As” simgesi ile temsil edilen bir elementtir. Atom numarası 33’tür ve metaloid bir özellik gösterir. Doğada genellikle arsenopyrit minerali içinde bulunur. Arsenik, birçok farklı allotropa sahiptir, ancak en kararlı olanı gri arseniktir.

1. Elementsel Özellikleri:

• Atom numarası: 33
• Atom ağırlığı: 74.92 g/mol
• Yoğunluk: 5.73 g/cm³
• Erime noktası: 817 °C
• Kaynama noktası: 613 °C

Arsenik, metalik ve ametaller arasında bir geçiş elementi olarak sınıflandırılır. Gri arsenik, metalimsi bir parlaklık gösterir ve iletken özelliklere sahiptir.

2. Kimyasal Davranışı:

• Arsenik, oksijen, kükürt ve halojenlerle reaksiyona girerek çeşitli bileşikler oluşturabilir.
• Arsenik trioksit, yaygın bir arsenik bileşiğidir ve endüstride kullanılır.
• Arsenik, su ve havadaki oksijenle yavaşça reaksiyona girerek arsenik oksitleri oluşturabilir.

3. Farklı Allotropları:

• Beyaz arsenik: Kristalin, metalimsi bir yapıya sahiptir ve kararlı değildir.
• Sarı arsenik: Orta derecede kararlı ve esnek bir yapıya sahiptir.
• Gri arsenik: En kararlı olanıdır ve bu form genellikle doğada bulunan arseniği temsil eder.

4. Kullanım Alanları:

• Elektronik: Arsenik, yarıiletken endüstrisinde yaygın olarak kullanılır. İnce film transistörleri ve yarıiletken cihazlarda arsenik bileşikleri önemli rol oynar.
• Tıp: Bazı arsenik bileşikleri, antiparaziter ve kanser tedavisinde kullanılır. Bununla birlikte, arsenik zehirlenmesi riski nedeniyle dikkatlice kullanılmalıdır.
• Ahşap Koruma: Arsenik oksit, ahşabı çürümeye karşı korumak için ahşap koruyucu olarak kullanılmıştır. Ancak, çevresel etkileri nedeniyle bu kullanım giderek azalmaktadır.

Arsenik, hem endüstriyel hem de tıbbi uygulamalarda önemli bir role sahiptir. Ancak, zehirleyici doğası nedeniyle dikkatlice ele alınmalı ve güvenli kullanım protokollerine uymak önemlidir.

Arsenik nerelerde bulunur?

Arsenik suda, havada ve toprakta bulunmaktadır yani aslında her yerdedir.

Arsenikte en yaygın ve endişe kaynağı oluşturun durumlardan birisi ise suda olmasıdır. Arsenik miktarının en yüksek olduğu sular ise durgun sulardır yani kuyu suyu gibi sulardır.

Arseniğin iki genel formu vardır bunlar şu şekildedir;

• Organik Arsenik: Bu terim, basit bir şekilde arsenik bileşiğinin karbon içerdiği anlamına gelmektedir. Organik tarım uygulamaları ile ilgisi yoktur.
• İnorganik Arsenik: İnsanlar tarafından çeşitli kimyasallar ile birleştirilmiş çok fazla zehirli bir kimyasal bileşendir.

Arsenik kaynakları nelerdir?

Arsenik, toprakta veya suda bulunması nedeniyle pirinç ve bazı balıklar dahil olmak üzere pek çok gıdada bulunabilir. Bu bağlamda doğal olarak oluşan bir element olarak arseniği çevreden veya gıda kaynaklarından tamamen uzaklaştırmak mümkün değildir.

Suyun arsenik oranı nedir?

Su hayattır peki bu suda arsenik miktarı ne kadar olmaktadır. Ülkemizdeki yapılan araştırmalar sonucunda Türkiyede deniz suyundaki arsenik ortalaması 0.09 ile 24 μg/L aralığında bulunmaktadır. Karasal sularımızda ise değer 0.15 ile 0.45 μg/L aralığında bulunmaktadır. 

Arsenik insan sağlığını nasıl etkiler?

Olağandışı hallerde çok yüksek dozlarda inorganik arseniğe maruz kalmak veya tüketmek gibi durumlarda sorunlar mide bulantısı, kusma ve ishalden dehidrasyon ve şoka kadar değişen semptomlara neden olmaktadır. 

Arsenik, sağlığımızı ne şekilde etkiliyor açıkçası yüksek miktarlarda alınan arsenik aşağıdakiler de dahil olmak üzere çok çeşitli organları ve sistemleri etkilemektedir:

• Deri,
• Solunum sistemi,
• Kardiyovasküler sistem,
• Karaciğer, böbrek, mesane ve prostat,
• Bağışıklık sistemi,
• Endokrin sistem,
• Gelişim süreçleri,

Arsenik ve Kanser!

Arsenik bilinen bir kanserojen maddesidir. Cilt, akciğer, mesane, böbrek ve karaciğer kanseri ile doğrudan ilişkilidir.

İnsanların yaşamları boyunca arseniğe nasıl maruz kaldıklarını tekrarlayan NTP Laboratuvarı tarafından yapılan yeni bir çalışma, içme suyunda düşük konsantrasyonlarda arseniğe maruz kalan farelerin akciğer kanseri geliştirdiğini buldu.

Farelere verilen içme suyundaki konsantrasyonlar, kirli kuyulardan su kullanan insanların yaşam tarzı türünde teste tabi tutulmuştur.

Maruz kalma seviyesi doza, süreye ve yapılan iş ile doğrudan bağlantılıdır. Günlük yaşamda akan suyu kullanarak doğal arsenik ile doğrudan kanser tarzı hastalıklara yakalanma nadirdir.

Arsenik birçok endüstride kullanılmaktadır. Bazı boyalarda, ahşap koruyucularda, tarım kimyasallarında ve cam imalatında kullanılır. Arseniğe maruz kalma riski taşıyan bazı işçi örnekleri aşağıdakileri içerir:

• Bazı tarım kimyasallarına maruz kalan tarım veya çiftlik işçileri
• Cam imalatında yer alan çalışanlar
• Arsenik içeren toprağa maruz kalan inşaat ve maden işçileri
• Elektronik veya e-atıklara maruz kalan geri dönüştürücüler
• Demir dışı eritme işlemi yapan işçiler – cevherden metal çıkarma işlemi tarzında işler.

Arsenik Zehirlenmesi: Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi