1. Anasayfa
  2. Taş Blog

Akik Nedir ve Akik Nasıl Oluşur? Basit Açıklamalar!

Yaşayan pek çok insan yaşamı boyunca mutlaka gerçek hayatta ya da bir filmde veya internette bir yerlerde kesinlikle akik isini duymuş veya görmüştür.

Akik Nedir ve Akik Taşı Nasıl Oluşur?
0

Aslında, farklı endüstrilerde çeşitli aletler için de kullanılan oldukça popüler bir taştır, ancak daha çok mücevher, etkileri ve dekorasyonda kullanımıyla daha çok ünlüdür.

Ancak, pek çok insan bunun neyden yapıldığını veya nasıl yapıldığını bilmiyor, bu makalenin konusu da kısa ve öz açıklamalarla bilinirlik oluşturmak.

Peki akik tam olarak nedir ve nasıl oluşur?

Akik taşı, kalsedondan oluşan yarı değerli bir taş türüdür ve oldukça geniş bir renk yelpazesine sahiptir. Tüm akikler, yalnızca birkaç istisna dışında geniş bir renk seçeneğine sahiptir. Renk seçeneklerine sahip olması aslında onu gerçek bir akik taşı yapan en önemli özelliklerden biridir. Diğer ismi ise Agatlar olan bu taşın en yaygın olarak volkanik kayaçlardaki boşluklarda, silika bakımından zengin su bu boşluklara aktığında ve katılaştığında oluşmaktadır.

Ama kalsedondan oluşan ve akikten farklı olan jasper taşı adında çok ünlü bir taş daha bulunur. Bunun da ötesinde, renk bantlarına sahip olmak akiklerin ana tanımlayıcı özelliklerinden biri olsa da, bunlara sahip olmayan bazı akikler de vardır. 

Kafası karıştırıcı değil mi? Endişelenmeyin, aslında oldukça basit ve ince farklar aşağıda açıklamaya çalışıyoruz.

Bantlı Akik Resmi
Bantlı Akik Resmi

Akik nedir?

En baştan başlayalım ve akik nedir ve aslında nasıl oluşur basitçe tanımlamaya çalışalım.

Akik çok eski ( oluşması 50 milyon yıl sürer ) ve üzerinde renk şeritleri bulunan yaygın bir taş türünün ismidir. Renk çeşitleri vardır ve bir rengin farklı tonlarına sahip olabilir (örneğin, açık ve koyu mavi tonlarına sahip mavi dantel akik gibi) veya aynı taş üzerinde tamamen farklı renklere sahip olabilir (örneğin, doğru şekilde aydınlatıldığında gökkuşağının tüm renklerini gösteren iris akik taşı gibi).

Tüm akiklerin sahip olduğu ortak bir diğer önemli özellik ise yarı saydamlıktır. Bu, ışığın içlerinden geçmesine izin verdikleri anlamına gelir (özellikle kenar kısımlarında).

Yani belli bir şeffaflık derecesine sahip renkli taşlardır. Fakat neyden yapılmışlar? Akikler kalsedondan oluşur, ancak bu ikinci soruyu merak etmeye sebep olmaktadır ki bu da kalsedon nedir ve neyden oluşur?

Kalsedon, belirli bir kuvars türünden ve moganit adı verilen başka bir elementten oluşur. Kalsedon içinde bulunan kuvarsa mikrokristalin kuvars denir çünkü sadece mikroskopla görülebilen küçük kristallerden oluşur. Aslında akik dışında birçok kalsedon türü de vardır.

Özetlemek gerekirse akik taşı, iki ana özelliği ile diğerlerinden farklı olan özel bir kalsedon türüdür:

  • yarı saydamlık
  • renk bantları

Akik taşının Formu Nasıldır?

Agatlar , magmatik (özellikle bazalt gibi volkanik kökenli olanlar) veya metamorfik kayaçlarda oluşur ve genellikle bu kayaların boşluklarında küçük kütleler (“nodüller”) olarak bulunur.

Önemli olan, akiklerin etrafındaki kaya ile aynı zamanda oluşmamasıdır kayanın oluşmasından çok sonra kayanın içinde (ya da bazen üzerinde) oluşurlar.

Lav soğuduğunda, bu volkanik kayaların içinde farklı gazlar kabarcıklar oluşturur. Bu kabarcıklar daha sonra katılaşır ve kayanın içinde boşluklar olarak bilinen küçük cepler oluşturur (İsviçre delikli peynirini düşünün). Bu boşlukların içinden akikler oluşumuna başlar.

Yüksek konsantrasyonda silika (SiO 2 – kuvars) içeren su bu boşluklara aktığında, boşluğun duvarlarında biriken yarı katı bir silika jel haline dönüşür. Su sonunda dışarı sızar veya buharlaşır ve silika jel duvarlarda kristalleşir.

Zamanla, yeni silika jel katmanları boşluğa girer ve önceki katmanların üzerine çıkar.

Bu genellikle iki şekilde olur ya eş merkezli dairelerde (duvarlardan başlayıp merkeze doğru doldurur) ya da yatay olarak (ilk katman alttadır ve her yeni katman bir öncekinin üzerinde oluşur).

En yaygın yapılardan biri, değişen kalsedon ve kristal kuvars katmanlarıdır. İlginç bir gerçek şu ki, bazen yeterli silika jel boşluğa girmez ve akik tamamen dolmayarak içi boş bir çekirdek bırakır.

Mavi Akik Taşı
Mavi Akik Taşı

Başlıca Akik Çeşitleri Nelerdir?

Akikler kırmızı, yeşil, mavi, sarı, kahverengi, beyaz, turuncu, pembe, mor, siyah ve gri gibi çeşitli doğal renklerde olabilir. Genellikle farklı bantlarda yukarıda belirtilen renklerin kombinasyonlarını içerirler.
 
Ancak akikler, renklerinden daha fazlasına dayalı olarak farklı türlere ayrılır. İşte açıklamaları olan en ünlü türlerden bazıları;
  1. Mavi dantel akik

Genellikle aralarında daha koyu tonlar olan açık mavi bantlara sahiptir.

  1. Çılgın dantel akik

Özellikle kırmızı, altın, kahverengi, beyaz ve krem ​​olmak üzere çeşitli renklerde girdaplar, bükülü bantlar ve dairesel desenler içerir.

  1. Yosun akik

Yarı saydam (büyük, kalın bir parça değilse) ve yosunu andıran yeşil kalıntılara sahiptir. Yeşil “yosun” aslında hornblend’dir. Bu bir kalsedon türü olmasına ve bantları olmamasına rağmen yine de akik olarak adlandırılır.

  1. Dendritik akik

Ayrıca ağaç veya eğrelti otları şeklinde siyah veya kahverengimsi kapanımlarla yarı saydam. Bunlar da gerçek akik değildir çünkü bantları yoktur ve aslında başka bir kalsedon türüdür.

Yine de akik olarak adlandırılırlar ve ormanlar, dağlar ve ağaçlar gibi gerçek manzaralara benzedikleri için “manzara akikleri” olarak da bilinirler. Gerçek manzaralara benzeyenler çok değerlidir ve koleksiyonerler her zaman onları ararlar.

  1. Ateş akik

Yanardönerlik gösteren pahalı bir akik türü (farklı açılardan bakıldığında renklerin oynaması). Yanardönerlik, limonit veya götit kapanımlarının sonucudur.

  1. Oniks

Oniks genellikle ayrı bir değerli taş olarak satılsa da, aslında akite çok benzeyen bir kalsedon türüdür. En büyük fark bantlarıdır oniks birbirine paralel bantlara sahipken akik bantları kavislidir.

Oniks için en yaygın bant renkleri beyaz ve siyahtır, ancak oniks çeşitli diğer renklerde (örneğin kırmızı) karşılaşabilirsiniz. Genellikle bir tür akik olarak geçer.

  1. Sardoniks

Kahverengimsi-kırmızı ve bazen beyaz ve hatta siyah paralel bantlara sahiptir. Adı iki kayadan geliyor – “sard” ve “oniks”.

  1. iris akik

Başka bir yanardöner akik, arkadan doğru bir açıyla aydınlatıldığında gökkuşağının tüm renklerini gösteren ince şeritlere sahiptir.

Parlak renkleri görmek için akik ince bir dilim halinde kesilmeli ve arkasına bir ışık kaynağı yerleştirilmelidir.

  1. Göz akik

Bir göze benzeyen eşmerkezli daire bantları içerir.

  1. Akik jeotları

Bunlar, içindeki kristalleri ortaya çıkarmak için kesilmiş (genellikle ortadan bölünmüş) küresel kayalardır. Genellikle bantlı akik ve kuvars kristallerinin yanı sıra kalsit veya selestit gibi diğer mineralleri içerirler. Jeod olarak kabul edilebilmesi için çekirdeğin içi boş olmalıdır.

  1. Thunderegg (veya gök gürültüsü kayası) akikleri

Akik jeotlara çok benzer, ancak küçük farklılıklar vardır. Öncelikle, belirli bir yapıları varken, “jeode”, içi boş çekirdekli ve kristal büyümesi olan herhangi bir yuvarlak kaya için genel bir terimdir.

İkincisi, genellikle katıdır ve içi boş değildir. Kalsedon, akik, opal, alçı veya jasper içerirler. Bu elementler kayaçta birlikte veya farklı kayaçlarda ayrı ayrı bulunabilir.

  1. Laguna akik

Meksika’da bulunan bunlar birbirine çok yakın olan kırmızı/kırmızı bantları ile ünlüdür.

  1. Turritella akik

Büyük salyangoz fosilleri içeren kahverengimsi, yarı saydam bir akik.

  1. Superior Gölü akik

Adından da anlaşılacağı gibi, bu akik Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Superior Gölü kıyısında bulunur. İçerdiği demirin sonucu olan kırmızımsı kahverengi bir renge sahiptir ve Minnesota’nın resmi değerli taşıdır.

  1. Sagenit akik

Eşsiz altın sarısı, saç benzeri oluşumlara sahiptir.

  1. Güçlendirme akik

Boşluğun şeklini belirleyen eşmerkezli bantlara sahiptir.

 

Akikteki Tüm Renkler Gerçek mi?

Ne yazık ki, cevap hayırdır.

Birçok akik (özellikle eskitme olanlar) renklerini yapay olarak zenginleştirmek için boyanır. Bu, onları alıcılar için daha çekici hale getirmek ve satışları artırmak için yapılmaktadır.

Boyanmış taşlar başlangıçta genellikle zayıf bir renge sahiptir, bu da pek çok insanın boyanmasaydı onlarla ilgilenmeyeceği anlamına gelir. Agatlar gözeneklidir bu onları boyamayı çok kolaylaştırmaktadır.

Boyalı akiklerin genellikle çok güçlü ve yoğun renkleri vardır, bu da bazı durumlarda fark edilmelerini kolaylaştırır. Yeşil, mavi ve kırmızı, boyalı akik için en yaygın renklerdir ancak pembe, kahverengi ve siyah boyalar da vardır.

Bazı insanlar, teknik olarak hala akik oldukları için boyalı akik satın almakta sorun yaşamazlar, bazıları ise satın almayı reddeder ve bunların doğal renkleri olmadığını iddia eder. Brezilya’dan gelen pek çok akik boyanmıştır.

Akik Doğada Nasıl Görünür?

Dışında cilasız, kaba akik belirlemek zor olabilir. Genellikle yuvarlaktırlar ancak farklı şekiller alabilirler ve açıklıkları olabilir veya olmayabilir.

Agatların sahip olduğu önemli bir özellik, mumsu bir parlaklıktır. Cilasız bir akite baktığınızda veya elinizde tuttuğunuzda ve hissettiğinizde size mum hissiyatını hatırlatacaktır.

Sert kayalardır ve genellikle dışları grimsi bir renge sahiptirler, ancak onları otomatik olarak akik olarak veren renk bantları olabilir.

Bir Taşın Akik Olduğunu Nasıl Anlayabilirsiniz?

Agatları tanımlarken aranacak başlıca maddeler şunlardır:

  1. Mumsu parlaklık – (yukarıda açıklanmıştır)
  2. Ağırlık – akikler yoğun taşlardır, bu yüzden onları elinizde tutarsanız göründüğünden daha ağır olmaları gerekir,
  3. Bantlama – akiklerin temel özelliği. Renk şeritleri varsa, büyük olasılıkla bir akiktir.
  4. Konkoidal kırıkları kontrol edin – obsidiyenlerin yanı sıra akikler için de en yaygın kırık tipi. Bu kırıklar eğri benzeri bir görünüme sahiptir,
  5. Yarı Saydamlık – Taşın açıklığı yoksa, kırmak için bir çekiç ve keski kullanmanız gerekecektir. Ardından, akik üzerine arkadan bir ışık tutmanız ve özellikle kenarların yakınında şeffaflık belirtileri aramanız gerekir. Akikler her zaman bir miktar şeffaflığa sahiptir (ancak akik ince bir dilim halinde kesildiğinde daha belirgin olmaktadır).

Jasper ve Akik Arasındaki Fark Nedir?

Hem jasper hem de akik 2 farklı kalsedon türüdür. Ana farklarından biri, akik yarı saydam iken jasper opak olmasıdır.

Bu, bir ışık kaynağının önünde ince bir akik dilimi tutarsanız, kenarlardan bir miktar ışık geçişini görebilmeniz gerektiği anlamına gelir. 

Jasper ise ışığın içinden geçmesine izin vermez. Bunun nedeni, jasper’ın başka elementler içermesi ve sadece kuvars veya kalsedondan yapılmamasıdır. Genellikle ona kırmızımsı bir renk veren demir parçacıklarına sahiptir. Yarı saydamlık, kaya ince dilimler halinde kesildiğinde daha belirgindir.

Akikler ayrıca renk bantlarına sahiptir, oysa jasper yoktur. Bazı “akiklerin” bantları yoktur ancak bunlar istisnadır (örn. yosun akik, dendritik akik).

Kuvars ve Akik Arasındaki Fark Nedir?

Agatlar kuvars içerir ancak akiklerin içindeki kuvars sadece sıradan kuvars değildir. Mikrokristalin kuvarstır (sadece mikroskopla görülebilen küçük kuvars kristalleri) ve akik oluşturan kalsedonun bir parçasıdır (kalsedon ayrıca moganit adı verilen bir element içerir). Agatlar hem kalsedon hem de saf kuvars içerir.

Bu Yazıya Tepkiniz Ne Oldu?
  • 1
    be_endim
    Beğendim
  • 0
    alk_l_yorum
    Alkışlıyorum
  • 0
    e_lendim
    Eğlendim
  • 0
    d_nceliyim
    Düşünceliyim
  • 0
    _rendim
    İğrendim
  • 0
    _z_ld_m
    Üzüldüm
  • 0
    _ok_k_zd_m
    Çok Kızdım
İlginizi Çekebilir

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir